مننژیت نخاعی عفونت غشاها و مایع اطراف نخاع و مغز است. بسته به علت زمینه ای، این بیماری ممکن است خود به خود از بین برود. با این حال، می تواند تهدید کننده زندگی نیز باشد، بنابراین مهم است که آن را جدی بگیرید. در موارد شدید، مننژیت نخاعی می تواند به سرعت به بقیه بدن گسترش یابد و باعث آسیب مغزی یا مرگ شود.
شایع ترین نوع مننژیت، مننژیت ویروسی است. مننژیت باکتریایی و قارچی انواع کمتری هستند. هر کسی ممکن است به مننژیت مبتلا شود، اما عوامل خاصی وجود دارد که برخی از افراد را در معرض خطر بیشتری نسبت به دیگران قرار می دهد.
مننژیت نخاعی بیشتر در اثر عفونت های ویروسی ایجاد می شود. در موارد کمتر رایج، عفونت باکتریایی نیز می تواند باعث این بیماری شود. به ندرت، عفونت های انگلی و قارچی می توانند منجر به ایجاد مننژیت نخاعی شوند. مننژیت ویروسی اغلب خود به خود برطرف می شود و معمولاً خفیف است.
مننژیت باکتریایی می تواند تهدید کننده زندگی باشد و اغلب توسط یکی از گونه های باکتری زیر ایجاد می شود: استرپتوکوک پنومونیه، هموفیلوس آنفولانزا، نایسریا مننژیتیدیس، یا لیستریا مونوسیتوژنز.
هنگامی که باکتری ها وارد جریان خون می شوند و به نخاع و مغز راه پیدا می کنند، می توانند باعث مننژیت حاد باکتریایی شوند. باکتری ها ممکن است از طریق شکستگی جمجمه، عفونت سینوس یا گوش یا عمل جراحی وارد جریان خون شوند.
2. عوامل خطر
عوامل خطر مننژیت عبارتند از: سن (بیشتر موارد مننژیت ویروسی در کودکان کمتر از 5 سال رخ می دهد، در حالی که مننژیت باکتریایی بیشتر افراد زیر 20 سال را تحت تاثیر قرار می دهد)، سیستم ایمنی به خطر افتاده، بارداری، حذف واکسیناسیون، و زندگی در یک محیط اجتماعی.
شرایط بسیاری وجود دارد که می تواند سیستم ایمنی بدن شما را به خطر بیندازد، از جمله ایدز، دیابت، اعتیاد به الکل و عوامل دیگر. بارداری همچنین می تواند خطر ابتلا به مننژیت را افزایش دهد زیرا خطر ابتلا به لیستریوز را افزایش می دهد، که عفونتی است که ممکن است منجر به مننژیت شود.
برخی از اشکال مننژیت می توانند از طریق بزاق، مدفوع، ترشحات بینی یا ترشحات گلو و تنفسی منتقل شوند. 1 برخی از انواع مننژیت باکتریایی می تواند از طریق سرفه، بوسیدن، استفاده مشترک از ظروف غذا خوردن یا لیوان های نوشیدنی یا استفاده مشترک از وسایل شخصی مانند رژ لب، مسواک و سیگار منتقل شود.
کودکانی که زمانی را در مهدکودک ها یا در کلاس های درس با افراد آلوده می گذرانند ممکن است خودشان نیز به این بیماری مبتلا شوند. دانشجویانی که در خوابگاه زندگی می کنند نیز نسبت به دانشجویانی که در خوابگاه زندگی نمی کنند، احتمال ابتلا به مننژیت را دارند.
4. تشخیص
مننژیت نخاعی اغلب پس از معاینه فیزیکی و بررسی سابقه پزشکی فرد مبتلا تشخیص داده می شود. شرایط پزشکی از قبل موجود، داروها و تماس با افراد بیمار نیز هنگام تشخیص در نظر گرفته می شود. تشخیص زودهنگام برای مثبت ترین نتیجه حیاتی است و پزشک ممکن است آزمایش های تشخیصی را برای تایید التهاب یا عفونت تجویز کند.
تست های تشخیصی که معمولا برای تشخیص مننژیت استفاده می شود شامل غربالگری آزمایشگاهی ترشحات بدن، معاینه عصبی و تجزیه و تحلیل مایع مغزی نخاعی اطراف نخاع و مغز است. اسکن های تصویربرداری از مغز، مانند تصویربرداری رزونانس مغناطیسی و توموگرافی کامپیوتری نیز ممکن است برای تشخیص وجود مننژیت درخواست شود. آزمایش با الکتروانسفالوگرافی همچنین میتواند برای شناسایی امواج مغزی غیرطبیعی که ممکن است نشان دهنده عفونتهای ویروسی باشد و تشنجهای مرتبط با مننژیت را شناسایی کند.
5. علائم و نشانه ها
علائم اولیه مننژیت را می توان به راحتی با آنفولانزا اشتباه گرفت. با این حال، در موارد جدی، در طی روزها یا حتی ساعت ها شدیدتر می شوند. در افراد بالای 2 سال، علائم شایع عبارتند از تب شدید ناگهانی، سفتی گردن، بی اشتهایی، سردرد شدید، تشنج و گیجی.
افراد مبتلا به مننژیت نخاعی همچنین ممکن است بثورات پوستی، خواب آلودگی یا مشکل در بیدار شدن، تهوع، استفراغ و حساسیت به نور را تجربه کنند. در نوزادان، علائم ممکن است شامل گریه مداوم، تب بالا، استفراغ، سفتی در گردن و بدن و سستی باشد.
6. عوارض
عوارض مرتبط با مننژیت شامل کاهش شنوایی، مشکلات راه رفتن، مشکل حافظه و ناتوانی در یادگیری است. علائم جدی تر شامل آسیب مغزی، تشنج، نارسایی کلیه و مرگ است. هر چه مدت طولانی تری بدون دریافت درمان به این بیماری مبتلا شوید، احتمال اینکه آسیب های عصبی دائمی و تشنج را تجربه کنید بیشتر می شود.
از آنجایی که عوارض مرتبط با مننژیت نخاعی درمان نشده بسیار جدی است، درمان سریع ضروری است. حتی افرادی که مننژیت شدید دارند، تا زمانی که در اسرع وقت تحت درمان قرار گیرند، به طور بالقوه می توانند بهبودی خوبی داشته باشند.
افرادی که مننژیت دارند باید درمان فوری پزشکی دریافت کنند. درمان اولیه ممکن است شامل آنتی بیوتیک هایی باشد که می تواند تا حد زیادی مرگ و میر ناشی از این بیماری را کاهش دهد. برخی از آنتی بیوتیک ها می توانند از سد خونی مغزی عبور کنند و بنابراین در درمان مننژیت باکتریایی موثر هستند.
درمان های دیگر شامل تخلیه سینوس های عفونی، تجویز داروهای ضد تشنج برای کمک به جلوگیری از تشنج، و تجویز کورتیکواستروئیدها برای کاهش تورم و فشار مغز است. لازم به ذکر است که آنتی بیوتیک ها در برابر مننژیت ویروسی موثر نیستند. خوشبختانه، اکثر موارد مننژیت ویروسی تهدید کننده زندگی نیستند و بدون درمان خاص خود به خود برطرف می شوند. داروهای ضد قارچ معمولا برای درمان مننژیت قارچی استفاده می شود.
8. پیشگیری
از آنجایی که مننژیت معمولاً توسط ویروس ها و باکتری ها ایجاد می شود، رعایت بهداشت برای کاهش خطر ابتلا به این بیماری مهم است. برای پیشگیری از مننژیت میتوانید کارهای زیادی انجام دهید، از جمله شستن مکرر دستها (مخصوصاً بعد از استفاده از توالت یا بیرون رفتن در مکانهای عمومی)، پوشاندن دهان هنگام سرفه و عطسه، و اجتناب از پنیرهای ساخته شده با شیر غیر پاستوریزه.
اقدامات پیشگیرانه اضافی شامل استراحت کافی، ورزش منظم و انجام کارهای دیگری است که می تواند به شما در حفظ یک سیستم ایمنی سالم کمک کند. سیستم ایمنی شما اولین خط دفاعی شما در هنگام مبارزه با ویروس ها و باکتری هایی است که باعث مننژیت نخاعی می شوند. همچنین باید از به اشتراک گذاشتن ظروف غذاخوری، نی و غذا با دیگران خودداری کنید.
9. پیش آگهی
نتیجه مننژیت نخاعی به عوامل مختلفی از جمله شدت بیماری، نوع عامل عفونی ایجاد کننده این بیماری و سرعت دریافت درمان بستگی دارد. افراد مبتلا به مننژیت بسیار خفیف معمولاً می توانند انتظار بهبودی کامل داشته باشند، اگرچه روند بهبودی ممکن است طولانی باشد.
افراد مبتلا به مننژیت باکتریایی شدید احتمال بیشتری دارد که عوارض طولانی مدت را در نتیجه بیماری تجربه کنند. این عوارض ممکن است شامل از دست دادن گفتار و شنوایی، آسیب دائمی اعصاب و مغز، نابینایی، ناتوانی های شناختی، تغییرات رفتاری، عدم کنترل عضلات و از دست دادن حافظه باشد.
10. چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر تب، سردرد بی امان، سفتی شدید گردن، استفراغ یا گیجی دارید، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید. اگر پزشک شما نمی تواند فورا شما را ببیند، مراقبت های پزشکی فوری را در جای دیگری جستجو کنید. همچنین اگر فردی که با او زندگی میکنید یا با او کار می کنید مبتلا به مننژیت است، باید با پزشک خود صحبت کنید، زیرا ممکن است بتوانید همان عفونتی را که او دارید به آن مبتلا کنید.
به خاطر داشته باشید که تاخیر در درمان مننژیت باکتریایی می تواند در عرض چند روز کشنده باشد. به همین دلیل است که باید با مشاهده اولین علائم بلافاصله به دنبال درمان باشید. تأخیر در درمان می تواند منجر به مرگ یا آسیب دائمی مغز شود.
ما در این مقاله تلاش کردیم که شما را با این نوع بیماری مننژیت نخاعی آشنا کنیم. امیدواریم که اطلاعات مورد نیاز خود را با خواندن این مقاله به دست آورده باشید.