کبد بزرگترین اندام داخلی بدن و به طور کلی بعد از پوست دومین عضو بزرگ بدن است. در یک فرد بالغ وزن کبد بین 1.4 تا 1.6 کیلوگرم است. کبد مسئول بیش از 500 عملکرد است که شامل پردازش مواد مغذی مختلف، ساخت پروتئین، تولید صفرا و سمزدایی خون میشود.
با این حال، برخی از اختلالات علاوه بر مشکلات دیگر، می تواند منجر به بزرگ شدن کبد شود. بزرگ شدن کبد که هپاتومگالی نیز نامیده می شود، به خودی خود یک بیماری نیست. این نشانه شرایط زمینه ای مانند بیماری کبد چرب، سرطان کبد و نارسایی احتقانی قلب است.
بنابراین، علائم بزرگ شدن کبد می تواند نشان دهنده این باشد که شما یک وضعیت سلامتی دارید که نیاز به مراقبت پزشکی دارد. در زیر به 10 علامت بزرگ شدن کبد اشاره شده است که باید از آن ها آگاه باشید.
تورم یا نفخ شکم می تواند به دلیل بزرگ شدن کبد به دلیل شرایط پیشرفته بیماری ایجاد شود. کاهش سطح پروتئین های خون توانایی نگهداری مایعات در داخل رگ های خونی را به خطر می اندازد. همراه با افزایش فشار، مایعات می توانند به داخل حفره شکم نشت کنند و منجر به آسیت شکم شوند که از بیرون به صورت شکم متسع ظاهر می شود.
آسیب به اندام های شکمی توسط کبد بزرگ می تواند باعث احساس سیری و نفخ شود. در نتیجه، فرد مبتلا می تواند اشتها را از دست بدهد و علاوه بر حالت تهوع و پر شدن سریع، با ناراحتی شکمی همراه شود. سایر بیماریهای همزمان که سطح پروتئین و چاقی را کاهش میدهند، میتوانند تورم و نفخ شکم را بدتر کنند.
مایع موجود در حفره شکم را می توان با جراحی یا با استفاده از داروهایی که از دست دادن آب را افزایش می دهند، که دیورتیک ها نیز نامیده می شوند، خارج کرد.
علامت شماره 2: درد شکم
درد معده همیشه ناشی از غذای بد نیست. ممکن است نشانه ای از کبد بیمار باشد که ممکن است منجر به افزایش اندازه آن یا هپاتومگالی شود. علل بیماری کبد شامل برخی داروها و بیماری های التهابی مانند هپاتیت است.
علاوه بر این، حمله طولانی مدت و آسیب به کبد به دلیل مصرف بیش از حد الکل می تواند باعث بزرگ شدن قابل توجه اندام شود. هنگامی که کبد به سایر اندام های شکمی فشار می آورد، می توانید در سمت راست بالای بدن احساس درد کنید.
برای تعیین علت خاص علائم بزرگ شدن کبد و در نتیجه تعیین درمان مناسب، آزمایشات کامل خون و آزمایش بافت کبد ممکن است انجام شود. دارو در برخی موارد مانند هپاتیت ویروسی تجویز می شود، در حالی که ترک دارو یا الکل متخلف می تواند پیشرفت بیماری کبدی را معکوس یا کند کند.
به دلیل نقش اصلی که کبد در سمزدایی خون ایفا میکند، سطوح بالای مواد زائد و سموم احتمالی اغلب به دنبال نارسایی کبدی ایجاد میشود. برخی از این سموم می توانند راه خود را به مغز پیدا کنند و آنچه را که آنسفالوپاتی کبدی توصیف می شود ایجاد کنند. این اختلال در عملکرد مغز به دلیل تجمع مواد سمی است.
تظاهرات آنسفالوپاتی کبدی شامل سطوح ضعیف تمرکز، خواب آلودگی، گیجی، گیجی و حتی تغییرات رفتاری است. تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی حیاتی برای ایجاد آنسفالوپاتی کبدی شامل آزمایش خون برای اندازه گیری سطح آمونیاک است. سطح آنزیم های کبدی و تست های عملکرد نیز برای تعیین درجه نارسایی کبد ضروری است. از مصرف موادی مانند الکل که میتوانند بیماری کبد را به دلیل بیماری کبد چرب الکلی بدتر کنند، اجتناب شود.
علامت شماره 4: خارش پوست
هنگامی که عملکردهای کبد بهگونهای مختل میشود که کبد قادر به سنتز پروتئین و سمزدایی خون نباشد، موادی مانند بیلی روبین در جریان خون تجمع مییابند. این منجر به خارش و کبودی آسان می شود. برخی از پروتئین های سنتز شده در کبد در کنترل لخته شدن خون نقش دارند. کمبود پروتئین های لخته کننده منجر به طولانی شدن زمان خونریزی حتی از کوچکترین بریدگی یا کبودی می شود.
با این حال، از آنجایی که سایر اختلالات خونی مانند هموفیلی نیز به صورت افزایش خونریزی و مشکل در لخته شدن خون ظاهر می شود، باید آزمایش مناسبی برای تعیین علت این علائم انجام شود.
در حالی که خارش ممکن است عمومیت داشته باشد، معمولاً در موارد التهاب مزمن یا انسداد مجاری صفراوی که منجر به جریان آهسته صفرا می شود، در دست ها و پاها موضعی می شود.
علامت شماره 5: لک یا زردی
اختلال در عملکرد کبد بر متابولیسم مواد یا هورمون های درون زا تأثیر منفی می گذارد. به عنوان مثال، در صورت نارسایی کبد، سطح استروژن در خون افزایش می یابد. این امر باعث می شود آنزیم تیروزیناز ملانین بیشتری تولید کند که مسئول رنگدانه پوست است. در نتیجه، لکه ها را می توان در صورت یا سایر نقاط بدن در نارسایی مداوم کبد مشاهده کرد.
زردی یا زردی پوست و صلبیه چشم به دلیل بیلی روبین اضافی که محصول جانبی تجزیه گلبول های قرمز است، رخ می دهد. زردی به ویژه در میان کودکان خردسال به دلیل رشد ناکافی کبدشان شایع است. برای بزرگسالان، زردی ممکن است نشان دهنده بیماری شدید کبدی باشد و معمولاً با سایر علائم بیماری کبدی همراه است.
اگر مشکل ایجاد کننده برطرف شود، زردی ممکن است خود به خود برطرف شود. با این حال، در صورت تداوم، مراقبت های پزشکی فوری برای جلوگیری از آسیب بیشتر لازم است.
علاوه بر زردی پوست که قبلا توضیح داده شد، بیماری کبد می تواند منجر به قرمزی کف دست شود که اصطلاح پزشکی آن اریتم کف دست است. قرمزی کف دست معمولاً نتیجه عوامل متعددی از جمله بیماری کبد چرب است که به سیروز کبدی تبدیل شده است.
علت قرمزی، اختلال در سطح هورمون های آندروژن و همچنین واسطه های شیمیایی التهاب و گشاد شدن عروق خونی یا گشاد شدن رگ های خونی است. اتساع عروق توسط پروستاسیکلین و اکسید نیتریک ایجاد می شود. در صورت بزرگ شدن علائم کبد، باید به دنبال پزشکی باشید که باید پس از آزمایشات آزمایشگاهی جامع شروع شود.
علامت شماره 7: بی اشتهایی از علائم بزرگ شدن کبد
بیماران مبتلا به کبد بزرگ اغلب با بی اشتهایی مراجعه می کنند. این یک علامت غیر اختصاصی است که با بسیاری از شرایط همراه است.
در بیماران مبتلا به سیروز، این علامت ممکن است باعث کاهش وزن چشمگیر شود و توجه پزشکی برای جلوگیری از عوارض بیشتر از اهمیت بالایی برخوردار است.
علامت شماره 8: تغییر در وضعیت روانی
بیماران مبتلا به سیروز ممکن است تغییراتی در حدت ذهنی خود تجربه کنند.
با پیشرفت بیماری و بروز آنسفالوپاتی کبدی، بیمار ممکن است بی حال شود، به راحتی گیج شود و نتواند کارهای ساده را انجام دهد. اگر این بیماری درمان نشود، می تواند باعث خواب آلودگی و حتی کما شود.
علامت شماره 9: تحلیل عضلانی
بیماران مبتلا به کبد بزرگ ممکن است دچار تحلیل عضلانی شوند. بسته به دلیل هپاتومگالی، میتواند باعث آتروفی عضلات شود زیرا فاقد بلوکهای سازنده برای رشد یا حتی حفظ شکل طبیعی خود هستند. این علامت معمولاً با بیماران سیروز همراه است.
علامت شماره 10: خستگی
احساس خستگی و ضعف بدن اغلب با بیماری کبد همراه است. ذخیره گلوکز به شکل گلیکوژن یکی از وظایف کبد است. به عنوان منبع اصلی انرژی بدن برای عملکردهای بی شمار، کمبود گلوکز کافی می تواند باعث خستگی و ناتوانی در انجام موثر فعالیت های عادی شود. بیماری کبد همچنین می تواند بر تولید انرژی در سراسر بدن تأثیر بگذارد.
خستگی برای افرادی که در فعالیت های پرانرژی شرکت می کنند و مبتلایان به سایر بیماری های همراه آشکارتر است. همچنین ممکن است به دلیل کم خونی ناشی از خونریزی یا فرآیندهای سم زدایی به خطر افتاده ناشی از بیماری کبد رخ دهد.