نوزاد تازه متولد شده و مراقبت از او با چند راهکار ساده

شما دوران بارداری و همچنین زایمان را پشت سر گذاشته‌اید و حالا آمادۀ برگشتن به خانه و شروع زندگی با نوزاد تازه متولد شدۀ خود هستید. اگر‌چه ممکن است پس از بازگشتن به خانه، احساس کنید تصوری از نگهداری از نوزاد تازه متولد شده دخود ندارید! اما با درنظر گرفتن چند نکتۀ ساده دربارۀ مراقبت از نوزاد تازه متولد شده تا سن ثبات آن، یعنی شش ماهگی کودک می‌توانید پدر و مادری خبره و باتجربه شوید. حتی این راهکارها که در مقاله کاملیما با شما در میان می‌گذاریم، می‌تواند به والدین عصبی و کم‌حوصله برای مراقبت از نوزاد اول‌ کمک کند تا در کمترین زمان، اصول پدر مادر شدن را یاد بگیرند.

پس از تولد نوزاد از دیگران کمک بگیرید

در این مدت کمک‌گرفتن از دیگران را بدون هیچ خجالتی در نظر بگیرید، چرا‌که ممکن است سرتان بسیار شلوغ باشد، دچار افسردگی پس از زایمان شده باشید و روزها طاقت‌فرسا باشند. زمانی‌که داخل بیمارستان هستید، با پزشکان و پرستاران اطراف خود صحبت کنید و راهنمایی بخواهید. بسیاری از بیمارستان‌ها هم متخصص تغذیه یا مشاوران شیردهی دارند که می‌توانند به شما در شروع مراقبت یا شیردهی نوزاد تازه متولد شده کمک کنند. همچنین پرستاران بخش زایمان، یک راهنمای حرفه‌ای برای نشان‌دادن نحوۀ نگه داشتن، آروغ گرفتن، عوض‌کردن پوشک و مراقبت از نوزاد تازه متولد شده شما هستند.

برای کمک‌گرفتن در محیط خانه نیز ممکن است بخواهید پرستار کودک بگیرید یا از اطرافیان با تجربۀ خود راهنمایی دریافت کنید تا برای مدت زمان کوتاهی پس از زایمان به شما کمک کنند؛ همۀ این‌ روش‌ها می‌توانند کمک‌کننده باشند. البته پزشک یا کادر زایمان بیمارستان هم می‌توانند به شما کمک کنند تا اطلاعات مربوط به کمک‌یار در خانه را پیدا کنید.

در این‌جور مواقع اقوام و دوستان اغلب می‌خواهند به شما کمک کنند. حتی اگر در موارد خاصی اختلاف نظر دارید، تجربۀ آن‌ها را رد نکنید یا سرسری نگیرید؛ اما اگر نمی‌خواهید مهمان داشته باشید یا نگرانی دیگری دارید، در مورد ایجاد محدودیت برای بازدید‌کنندگان به هیچ‌وجه احساس گناه نکنید.

در آغوش گرفتن نوزاد تازه متولد شده

اگر زمان زیادی را در کنار نوزادان نگذرانده‌اید، ممکن است شکنندگی آن‌ها برایتان ترسناک باشد. در این‌جا چند نکته برای دست زدن به کودک و بغل‌کردن نوزاد تازه متولد شده وجود دارد:

• قبل از دست‌زدن به نوزاد، دستان خود را بشویید یا از ضد‌عفونی‌کنندۀ دست استفاده کنید. نوزادان تازه متولد شده هنوز سیستم ایمنی قوی ندارند، بنابراین در معرض خطر ابتلا به عفونت هستند. اطمینان حاصل کنید که همۀ افرادی که به نوزاد شما دست می‌زنند دست‌هایشان تمیز است.

• از سر و گردن نوزاد خود مراقبت کنید. هنگام بغل‌کردن نوزاد، دست خود را گهوارۀ سر او کنید و هنگام بلند‌کردن نوزاد تازه متولد شده به حالت ایستاده یا خوابیده او را بلند کنید.

• هرگز نوزاد تازه متولد شده خود را چه در بازی کردن با او و چه بیدار کردن تکان ندهید.  تکان‌دادن شدید می‌تواند باعث خونریزی در مغز و حتی مرگ نوزاد شود. اگر لازم است نوزاد خود را از خواب بیدار کنید، این کار را با تکان‌دادن او انجام ندهید، در عوض پاهای کودک خود را قلقلک دهید یا به آرامی با انگشت اشارۀ خود روی گونه‌اش ضربه‌های نرم و ریز بزنید.

• اطمینان حاصل کنید که کودک شما به طور ایمن در حامل، کالسکه یا صندلی ماشین بسته شده است . هر فعالیتی را که بیش از حد خشن یا پرانرژی باشد محدود کنید.

• به یاد داشته باشید که نوزاد تازه متولد شدۀ شما آمادۀ بازی خشن نیست، مانند این‌که روی زانوی خود لگدش زده یا به هوا پرتابش کنید!

 روش‌های تسکین‌دهنده نوزاد

ایجاد دلبستگی در نوزاد تازه متولد شده

پیوند و احساس نزدیکی و یکی بودن، احتمالاً یکی از لذت‌بخش‌ترین قسمت‌های مراقبت از نوزاد است. در اولین ساعت‌ها و روزهای بعد از تولد که زمان‌های حساسی هستند، پیش می‌آید که والدین ارتباط عمیقی با نوزاد خود احساس کنند و نزدیکی جسمی هر دو به نوزاد تازه متولد شده‌شان، می‌تواند ارتباط عاطفی را تقویت کند.

برای نوزادان، دلبستگی به رشد عاطفی آن‌ها کمک می‌کند، که این امر همچنین بر رشد آن‌ها در ابعاد دیگر مانند رشد جسمی تأثیر می‌گذارد. راه دیگر برای دیدن تأثیر ارتباط عاطفی، «عاشق شدن» کودک شماست. کودکان از داشتن پدر و مادر یا بزرگسال دیگری در زندگی خود که بدون قید‌و‌شرط آن‌ها را دوست دارند، در سلامت رشد می‌کنند. پیوند عاطفی‌تان را با به‌صورت گهواره‌ای‌گرفتن نوزاد و نوازش کردن او به آرامی و در الگوهای مختلف آغاز کنید.

نوزادان، و به ویژه نوزادان نارس و نوزادانی که دارای مشکلات پزشکی هستند، ممکن است به ماساژ نوزادان پاسخ مثبتی دهند. انواع خاصی از ماساژ ممکن است پیوند عاطفی را افزایش داده و به رشد و نمو نوزاد کمک کند. بسیاری از کتاب‌ها و فیلم‌ها ماساژ نوزادان را آموزش می‌دهند جدا از این‌که می‌توانید از پزشک خود توصیه‌های عملی را جویا شوید. با این‌حال مراقب باشید. چرا‌که نوزادان به اندازۀ بزرگسالان بنیۀ بدنی ندارند، بنابراین کودک خود را به آرامی و لطافت ماساژ دهید.

نوزادان معمولاً شیفتۀ اصوات آوازی، مانند صحبت‌کردن، زمزمه‌کردن، آواز‌خواندن هستند. کودک شما احتمالاً عاشق گوش‌دادن به موسیقی نیز خواهد بود. پس جغجغه‌های کودک یا جعبه‌های موسیقی ملایم از دیگر روش‌های خوب تحریک شنوایی نوزاد شما هستند.

بعضی از نوزادان می‌توانند به‌طور غیرمعمولی به لمس، نور یا صدا حساس باشند و ممکن است خیلی راحت وحشت‌زده شوند و گریه کنند، کمتر از حد انتظار بخوابند یا وقتی کسی با آن‌ها صحبت می‌کند یا چهرۀ آن‌ها را برمی‌گرداند، صورت خود را برگردانند. اگر در‌مورد کودک شما نیز این‌گونه است، سعی کنید سر‌و‌صدا و شدت نور را تا حد امکان پایین یا متوسط ​​نگه دارید.

قنداق کردن نوزاد

قنداق کردن که در طی چند هفتۀ اول برای برخی از نوزادان خوب است، روش تسکین‌دهندۀ دیگری است تا والدینی که برای اولین بار نوزادی به دنیا آورده‌اند باید آن را یاد بگیرند. قنداق‌کردن صحیح، بازوهای کودک را نزدیک به بدن نگه می‌دارد در‌حالی‌که امکان حرکت پاها را نیز فراهم می‌کند. نه تنها قنداق‌کردن باعث نوزاد تازه متولد شده گرم‌شدن او می‌شود بلکه به نظر می‌رسد بیشتر نوزادان در این حالت احساس امنیت و راحتی می‌کنند.

روش پوشک کردن نوزاد

احتمالاً قبل از آوردن نوزاد تازه متولد شده خود به خانه تصمیم خواهید ‌گرفت که آیا از پوشک پارچه‌ای و قابل شستشو استفاده کنید یا از پوشک یک‌بار مصرف. از هر کدام که استفاده می‌کنید، بالاخره نوزاد شما حدود 10 بار در روز یا 70 بار  در هفته پوشک خود را کثیف می‌کند.

قبل از پوشک‌کردن کودک، مطمئن شوید که تمام وسایل را در دسترس دارید، بنابراین مجبور نیستید نوزاد خود را بدون مراقبت روی میز تعویض یا زمین رها کنید.

شما به این وسایل دم دستتان برای تعویض پوشک نوزاد نیاز دارید:

• پوشک تمیز

• گیره‌ها (در‌صورت استفاده از پوشک پارچه‌ای)

• پماد بچه

• دستمال مرطوب کودک (یا یک ظرف آب گرم و یک دستمال تمیز و لطیف یا گلوله‌های پنبه‌ای)

بعد از هر بار اجابت مزاج یا مرطوب بودن پوشک کودک، نوزاد را به پشت بخوابانید و پوشک کثیف را از دورش بردارید. با استفاده از آب، گلوله‌های پنبه‌ای یا دستمال مرطوب، ناحیۀ تناسلی نوزاد تازه متولد شده را به آرامی تمیز کنید. هنگام برداشتن پوشک نوزاد پسر، این کار را با‌دقت انجام دهید زیرا قرار‌گرفتن او در معرض هوای آزاد باعث ادرار‌کردن او می‌شود. هنگام تمیز‌کردن نوزاد دختر هم، ناحیۀ تناسلی او را از جلو به عقب پاک کنید تا از عفونت ادراری (UTI) جلوگیری کنید. برای پیشگیری یا بهبودی بثورات (عرق‌سوز شدن)، از پماد مخصوص کودکان یا پودر بچه استفاده کنید. همیشه به یاد داشته باشید که پس از تعویض پوشک دست‌های خود را کاملا بشویید.

حمام کردن نوزاد تازه متولد شده

یادتان باشد باید به نوزاد خود زمانی حمام اسفنجی بدهید که:

• بند ناف می‌افتد و ناف کاملاً بهبود یافته است. (1 تا 4 هفتگی نوزاد)

• زخم ختنه بهبود می‌یابد (1 تا 2 هفتگی نوزاد)

حمام‌کردن دو یا سه بار در هفته، تا شش ماهگی نوزاد و یک سالگی کودک خوب است. استحمام مکرر ممکن است موجب خشک‌شدن پوست نوزاد تازه متولد شده شود.

ختنه کردن نوزاد و مراقبت از بند ناف

بلافاصله پس از ختنه کردن نوزاد، سر آلت تناسلی نوزاد را معمولاً با گازاستریل و ژل مخصوص می‌پوشانند تا زخم آن‌ ناحیه به پوشک بچه نچسبد. بعد از تعویض پوشک به آرامی سر آن قسمت را با آب گرم تمیز کنید و سپس ژل مخصوصش را به آن بمالید تا به پوشک نچسبد. قرمزی یا تحریک آلت تناسلی نوزاد باید ظرف چند روز بهبود یابد، اما اگر قرمزی یا تورم افزایش پیدا کرد یا تاول‌های چرکی ایجاد شد، ممکن است به علت عفونت باشد و شما باید فوراً با پزشک کودک خود تماس بگیرید.

مراقبت از بند ناف در نوزادان نیز مهم است. برخی از پزشکان پیشنهاد می‌کنند معمولاً طی 10 روز تا 3 هفته، ناحیۀ بند ناف را با پنبه الکل بمالید تا جایی که بند ناف خشک  شود و بیفتد، اما برخی دیگر توصیه می‌کنند کاری به کارش نداشته باشید تا خودش بیفتد. شما می‌توانید با پزشک کودک خود صحبت کنید تا ببینید او چه روشی را توصیه می‌کند.

ناحیۀ ناف نوزاد نباید تا زمانی که کنده شود یا بند ناف بیفتد و بهبود یابد، در تماس با آب قرار بگیرد. تا زمانی‌که بخواهد بند ناف بیفتد، رنگ بند ناف از زرد به قهوه‌ای یا سیاه تغییر خواهد کردو این کاملا این طبیعی است و لازم نیست نگران شوید یا وحشت کنید. اما اگر ناحیۀ ناف، قرمز به نظر می‌رسد یا بوی بد یا ترشح ایجاد می‌کند با پزشک خود تماس بگیرید.

تغذیه و آروغ نوزاد

چه نوزاد خود را از طریق سینه یا شیشه شیر تغذیه کنید، ممکن است در مورد دفعات انجام این کار  کمی عقب بیفتید. به طور کلی، توصیه می‌شود که نوزادان در صورت تمایل یعنی هر زمان که گرسنه به نظر برسند، تغذیه شوند. نوزاد شما ممکن است با گریه، قرار دادن انگشتان در دهان یا صداهای مکیدن ایجاد کردن، گشنگی خود را نشان دهد.

نوزاد تازه متولد شده هر 2 تا 3 ساعت یک‌بار باید تغذیه شود. اگر از سینه به او شیر می‌دهید، به نوزاد خود فرصت دهید حدود 10 الی15 دقیقه از هر پستان شیر بخورد.

برخی از نوزادان تازه متولد شده، ممکن است هر چند ساعت یک‌بار بیدار شوند تا اطمینان حاصل کنند که به اندازۀ کافی غذا می‌خورند. اگر به طور مرتب نوزاد خود را بیدار می‌کنید یا به نظر می‌رسد نوزاد شما علاقه‌ای به خوردن غذا یا مکیدن ندارد، با پزشک کودک خود تماس بگیرید.

اگر از شیر خشک استفاده می‌کنید، به راحتی می‌توانید کودک خود را به اندازۀ کافی از نظر غذا‌خوردن کنترل کنید، اما اگر شیرده هستید، ممکن است کمی این فرآیند پیچیده‌تر باشد. اگر به نظر می‌رسد کودک شما راضی است، حدود 6 پوشک مرطوب و چند مدفوع در روز تولید می‌کند، خوب می‌خوابد و مرتب وزن مناسب اضافه می‌کند، احتمالاً او به اندازۀ کافی غذا می‌خورد

نوزادان غالباً هنگام شیر‌خوردن، تاحد زیادی هوا می‌بلعند و این باعث تجمع هوا در معدۀ آن‌ها می‌شود. برای جلوگیری از این مسئله، آروغ نوزاد را مرتباً بگیرید. اگر با شیشه شیر به او شیر می‌دهید، هر 60 تا 90 میلی لیتر که شیر خورد، آروغش را بگیرید و در‌صورت شیردهی با سینه هر بار سینه تان را عوض کنید

اگر کودک شما تمایل به گاز‌گرفتن دارد، دچار ریفلاکس معده شده یا در حین تغذیه کلافه به نظر می‌رسد، سعی کنید بعد از  هر وعدۀ کوتاهش، در حین تغذیه با شیشه شیر یا هر 5 دقیقه در زمان شیردهی نوزاد، آروغش را بگیرید.

خواب نوزاد

به‌عنوان یک والدین جدید و نگهداری از نوزاد تازه متولدشده شما، ممکن است از این واقعیت که نوزاد شما با این‌که به نظر می‌رسد هر لحظه از روز به شما نیاز دارد، اما در‌واقع حدود 16 ساعت در روز یا حتی بیشتر می‌خوابد تعجب کنید!

نوزادان تازه متولد شده به‌طور معمول برای مدت 2 تا 4 ساعت می‌خوابند. انتظار نداشته باشید که شما شب‌ها بخوابید! سیستم هضم نوزادان آنقدر کوچک است که هر چند ساعت یک‌بار به تغذیه مجدد نیاز دارند و اگر 4 ساعت از تغذیه‌شان گذشته باشد، باید از خواب بیدار شوند و شیر بخورند.

مهم است که همیشه نوزادان را به پشت بخوابانید تا خطر SIDS (سندرم مرگ ناگهانی نوزاد) کاهش یابد. سایر روش‌های خواب ایمن عبارتند از: استفاده نکردن از پتو، لحاف سنگین و بلند، بالش های اضافی (این‌ها می‌توانند کودک را خفه کنند.) یا یک تخت همراه در اتاق والدین تا شش ماهگی و یک سالگی کودک. همچنین حتماً موقعیت سر نوزاد خود را در طول شب تغییر دهید (ابتدا راست، سپس چپ و غیره) تا از ایجاد لکۀ صاف در یک طرف سر جلوگیری کنید.

جالب است بدانید نوزاد تازه متولد شده روزها و شب‌هایشان «مختلط» است. آن‌ها تمایل دارند شب بیدار و هوشیارتر باشند و در روز خواب بیشتری داشته باشند. یکی از راه‌های کمک به تنظیم خواب نوزادان این است که محرک‌های مختلف در طول شب را به حداقل برسانید. از چراغ‌ها کم استفاده کنید، مثلا از چراغ شب استفاده کنید. برای کودک در طول روز صحبت و بازی کنید. وقتی کودک شما در طول روز از خواب بیدار شد،  سعی کنید با صحبت و بازی کمی بیشتر او را بیدار نگه دارید تا شب راحت‌تر به خواب رود

جلوگیری از سکسکه نوزاد

چند راه برای جلوگیری از بروز سکسکه وجود دارد. با این حال، جلوگیری از سکسکه نوزاد کاملا دشوار است زیرا علل آن هنوز مشخص نیست. همچنین ممکن است مزایای آن هنوز مشخص شده باشد.

این روش ها را برای جلوگیری از سکسکه (و برای هضم خوب کلی) امتحان کنید:

• هنگام تغذیه کودک از آرامش آن اطمینان حاصل کنید. این بدان معناست که منتظر نمانید تا کودک شما آنقدر گرسنه شود که قبل از شروع تغذیه او ناراحت شده و گریه کند

• پس از تغذیه، از فعالیت های سنگین با کودک خود مانند پرش به بالا و پایین یا بازی با انرژی بالا خودداری کنید

• بعد از هر وعده غذایی کودک خود را به مدت 20 تا 30 دقیقه در حالت عمودی نگه دارید

سخن آخر

ممکن است از دست زدن و نگهداری از نوزاد تازه متولد شده احساس اضطراب کنید، اشکال ندارد اول راه است و همه یک زمانی همین مسیری که شما طی کردید و می‌کنید را رفته‌اند و با چالش‌های شما دست و ژنجه نرم کرده‌اند. شما طی چند هفتۀ کوتاه یک روال معمول ایجاد می‌کنید و مانند والدین حرفه‌ای پدر و مادر می‌شوید! اگر سوال یا نگرانی‌ای دارید، حتما از پزشک خود بخواهید راهنمایی‌ها و منابعی را پیشنهاد کند که می‌تواند به شما و رشد نوزادتان در کنار مهر و محبتی که از شما دریافت می‌کند، کمک کند.

ممنون که تا آخر با ما همراه بودید.

شما درباره نوزاد تازه متولد شده چه می دانید؟ نظرات و پیشنهادات خود را برای ما یادداشت فرمایید.