نورالدین عبدالرحمان معروف به جامی، در ولسوالی جام در ولایت هرات در افغانستان کنونی متولد شد. پدرش از نواحی و دشت های اطراف اصفهان آمده بود و بدین ترتیب اولین تخلص که نورالدین عبدالرحمان برگزید، دشتی بود. این تخلص، بعداً به جامی تغییر کرد.

در این مقاله قصد داریم شما را بیشتر با نورالدین عبدالرحمان، بیشتر آشنا کنیم و درباره آثار، زندگینامه و بیوگرافی وی با شما صحبت کنیم.

با کاملیما همراه باشید.

زندگینامه جامی

در اوایل زندگی، جامی علاقه شدیدی به عرفان داشت. برخلاف آنچه انتظار می رود، این مسئله برای روشنفکران عصر خود کاملاً طبیعی بود. عرفان در زمان زندگی نورالدین عبدالرحمان رواج داشت، زیرا زندگی به طور کلی در آشفتگی می گذشت. بدین ترتیب، جامی پیرو شاگردی شد که جانشین قدیس بزرگ بهاء الدین نخشیبند ، بنیانگذار نظم عرفانی صوفی قشبندی ها شده بود. این امر بر نوشته های بعدی وی با استفاده از تلقین فلسفی تأثیر گذاشته بود.

بخش بزرگی از زندگی او در هرات سپری شد. او مانند سعدی یا مولانا به طور مداوم در سفر نبود و به غیر از دو زیارت، یکی به مشد در فارس و دیگری به حجاز و سفری به بغداد، دمشق و تبریز، در شهر هرات و خانه خود ماند و زندگی آرام و درون نگرانه ای داشت. گفته می شود که جامی، در سال های آخر زندگی خود، پس از اتمام نوشته هایش، پیر و در نهایت مجنون شد.

نوع کاری که نورالدین عبدالرحمان انجام می داد، قابل توجه و متفاوت بود. این مسئله با عمق و تنوع دانش، تسلط دقیق بر طرز بیان و سبک وی مشخص می شود. اگرچه او نثر زیادی نوشت، اما بیشتر به خاطر شعرش شناخته شده بود. وی از موضوع حماسه دربار مانند خود فردوسی استفاده کرد. مشهورترین آن ها داستان های او “سلامان و ابسال”، “یوسف و زلیخا” و “لیلی و مجنون” است. این داستان ها، سه مورد از هفت داستان بلند هستند که مجموعه ادبی معروف او به نام هفت ستاره خرس بزرگ را تشکیل می دهد.

همه این آثار در اولین نگاه به نظر می رسد که داستان های عاشقانه از زوج های جوان هستند. اما با در نظر گرفتن ماهیت جدی عرفان جامی، متوجه می شویم که در واقع این آثار به عنوان درس های عینی برای آموزش دانش آموزان به روش صوفیانه منحصر به فرد و نزدیک شدن به خدا خوانده می شوند. نورالدین عبدالرحمان را باید مانند بسیاری از معاصران خود در سطوح مختلف فلسفی شناخت.

او در اواخر عمر خود، در زمینه شعر غنایی، سه دیوان (مجموعه شعر) به نام های دوران جوانی، اواسط زندگی و پایان زندگی نوشت. سرانجام او بهارستان را که تقلیدی از گلستان سعدی و زفیر صمیمیت، مجموعه ای از زندگینامه های بسیاری از مقدسین صوفی بود، به عنوان نثر نوشت.

بنابراین ممکن است برخی از افراد در مورد جامی عقیده داشته باشند که او سبکی تازه، ظریف و برازنده به نگارش خود نوشته است. موضوع آثار او معمولاً در سطح فلسفی و عرفان پانتئیستی بود. او شایسته مقایسه با بزرگترین شاعران صوفی است. مرگ نورالدین عبدالرحمان در هرات نشان دهنده درگذشت آخرین شاعر عرفانی بزرگ ایرانی بود.

جامی شاعر فارسی قرن نهم و عالم، عارف و مورخ محترم و بزرگی بود که اشعار زیادی را نیز سرود. محل تولدی وی تربت جام بود. در حالی که نورالدین عبدالرحمان هنوز جوان بود، به همراه خانواده خود به شهری بزرگ تر به نام هرات هجرت کردند. هرات جایی بود که جامی تحصیلات عالی را فرا گرفت و ریاضیات، علوم، ادبیات عرب و فلسفه را مطالعه کرد.

هنگامی که او شروع به نوشتن کرد، ابتدا نام دشتی را برای خود برگزید، زیرا پدرش اهل دشت بود؛ اما پس از گذشت مدتی به احترام زادگاه خود آن را به نام جامی تغییر داد. او مشتاق بود که تحصیلات خود را در زمینه های علمی به پایان برساند، بنابراین به سمرقند مهاجرت کرد. در آن زمان سمرقند، به عنوان بهترین مکان برای جهان اسلام شناخته شده بود. او به دنبال دستور صوفی نقشبندی، تبدیل به یک صوفی شد. سپس راهی زیارتی عظیم شد که شهرت او را در سراسر سرزمین های فارس افزایش داد.

پس از صوفی شدن، وی به تدریس این موضوع که بین دو نوع مذهب صوفی تمایز واضحی وجود دارد، پرداخت. او مردی بسیار متقی بود و زندگی خود را وقف تصوف کرد. نورالدین عبدالرحمان ادعا کرد که در جوانی رویایی دیده که در آن به او گفته شده است که باید خدا را به زندگی خود ببرد و همراه وفادار او شود.

حقایق جالب در مورد شیوه زندگی خواجه نصیرالدین طوسی، دانشمند قرن هفتم!

آرامگاه جامی

آرامگاه این شاعر برزگوار، در شمال غربی هرات و “تخت مزار” در کنار سعدالدین کاشغری، استاد وی قرار گرفته است.

ازدواج

او پیرو صوفی سعدالدین کاسگری شد و وقتی با نوه کاسگری ازدواج کرد، پیوند آن ها نزدیکتر شد. جامی و همسرش، چهار فرزند داشتند، اما سه تا از آن ها در دوران نوزادی فوت کردند.

آثار و سبک جامی

او در کنار ارادت ها و ارزش های بسیار مهم خود توانست حدود هشتاد و هفت کتاب و نامه بنویسد که موضوعات مذهبی و علمی را پوشش می دهد. برخی از آن ها به سبک نثر و برخی دیگر به شعر نوشته شده اند. قابل توجه است که او کتابچه ای شامل محاسبات دقیق و نقشه های علمی پیشرفته در مورد سیستم آبیاری هرات نوشت و امروزه نیز به عنوان یک مرجع از آن استفاده می شود. او تحت عنوان شاعر از غزل هایی که توسط دیگر شاعران صوفی ایرانی به نام حافظ نوشته شده بود، الهام گرفت.

یکی از مشهورترین مجموعه شعرهای جامی هفت اورنگ نام دارد که داستان های متفاوتی را شامل می شود. از جمله این داستان ها، ر.ایتی مربوط به شاهزاده ای است که برای پرستار خود جذابیت جسمانی دارد. در آن زمان ها، این امر غیر عادی نبود که یک مرد به شدت مذهبی در مورد چنین موضوعاتی به طور صریح و واضح بنویسد. فلسفه اصلی او این بود که انسان ابتدا باید به دنبال عشق باشد.

آثار ادبی

دیوان اشعار سه گانه شامل غزلیات و قصاید و رباعیات

رساله منشات

مثنوی هفت اورنگ

رساله قافیه

رساله عروض

بهارستان (به تقلید از گلستان سعدی)

کشفیات شگفت انگیز ابوبکر محمد بن زکریا رازی 

بهارستان جامی

بهارستان یا “روضه الاخبار و تحفه الابرار” کتابی هشت فصلی به نوشته جامی است که شامل پند و اندرزهای اخلاقی، آیات قرآن کریم، حدیث ها، اشعار فارسی و عربی، لغات و اصطلات عرفانی فارسی و امثال و حکم و همچنین مجموعه ای از حکایات می باشد. بهارستان توسط خود این شاعر برای تعلیم پسرش “ضیاءالدّین‌ یوسف‌” نوشته و در نهایت به “سلطان‌ حسین‌ بایقرا” که یکی از پدشاهان تیموری بود تقدیم شد.

هفت اورنگ

این اثر یکی از آثار مهم جامی است که شامل داستان هایی در زمینه حماسی، عاشقانه، پند و اندرز و تاریخی و هفت قسمت یا مثنوی می شود. همچنین از دیگر مواردی که در این کتاب دیده می شود، مثنوی سلسله الذهب، یوسف و زلیخا، سلامان و ابسال، لیلی و مجنون، خردنامه اسکندری و سبحه الابحار است.

اشعار جامی

صائب تبریزی چگونه زندگی می کرد؟

سخن آخر

در این مقاله سعی کردیم شما را با زندگینامه نورالدین عبدالرحمان معروف به جامی بیشتر آشنا کنیم. همچنین در مورد آثار، سبک و ازدواج وی برای شما عزیزان مطالبی را توضیح دادیم. امیدواریم که از خواندن این مقاله لذت برده باشید و این شاعر بزرگ و گرانقدر را بیشتر شناخته باشید.

ممنون که تا پایان این مقاله همراه کاملیما بودید.

شما چه اطلاعات دیگری در مورد بیوگرافی و آثار جامی دارید؟ نظرات خود را با تیم ما و سایر کاربران به اشتراک بگذارید.