سعدی یک شاعر برجسته به نام بود که تا به امروز از اشعار وی در مدارس و دانشگاه ها استفاده می شود. بسیاری از افراد به کتاب های وی علاقه وافری دارند و همیشه یک گلستان و بوستان در کتابخانه خود قرار دادند.
در این مقاله از کاملیما با ما همراه باشید تا درباره تمام جزئیات زندگی سعدی با یکدیگر گفتگو کنیم.
بیوگرافی سعدی
سعدی شیرازی ابومحمد مصلح الدین شیرازی، شاعر بزرگ ایرانی در همه دوران، در قرن 13 میلادی و 7 هجری قمری در شیراز متولد شد. او یکی از تأثیرگذارترین شاعران فارسی در قرون وسطی است که به دلیل هنرمندی در بیان عمیق ترین افکار اخلاقی و اجتماعی با ساده ترین کلمات برای همه سنین مورد ستایش قرار گرفته است. وی به عنوان “استاد گفتار” در بین دانشمندان فارسی زبان و یکی از بهترین شاعران ادبیات کلاسیک فارسی شناخته شده است. دو شاهکار ادبی برجسته او گلستان و بوستان است. تاریخ دقیق تولد وی مشخص نیست.
طبق اشعار قصیده او، وی خانه خود را برای کاوش در جهان در سال 1225، همزمان با حمله مغولان به فارس، ترک کرد. در گلستان، تألیف در 1258، او خود را فردی توصیف می کند که 50 سال زندگی کرده اما هنوز ساده لوح است و اطلاعات زیادی از زندگی ندارد.
وی پس از خروج از شیراز به دانشگاه نظامیه بغداد رفت و در علوم اسلامی، الهیات، حقوق، تاریخ و ادبیات عرب تحصیل کرد. وی به مدت سی سال به کشورهای مختلف مانند آناتولی، سوریه، مصر و عراق سفر کرد. وی همچنین از بیت المقدس، مکه و مدینه دیدن کرد. او درباره سفرها و زندگی پرماجرا در بوستان و گلستان نوشت. با پیوستن به گروهی از صوفیان که در صلیبیون در حلب جنگیدند، گفته می شود که استاد گفتار توسط صلیبیون در عکا اسیر شده و به مدت هفت سال در آنجا اسیر بوده است. اما بسیاری از داستان های دیگر او مانند سفر به هند و آسیای مرکزی، نمی توان آن را تأیید کرد و بسیار مشکوک تلقی می شود. اما بدون تردید، او بیشتر عمر خود را درویشی سرگردان سپری کرد.
سعدی اهل یادگیری و مسافرت بود. وی با گروه های متفاوتی از افراد از روشنفکران، بازرگانان، واعظان، کشاورزان، مردم عادی و بازماندگان حمله مغول به دراویش صوفی و حتی سارقان در مناطق دورافتاده و دور از مناطق مورد حمله، در تلاش بود تا جامعه را مورد مطالعه قرار دهد. مردم را موعظه و توصیه می کند که به خرد و اخلاق بپردازند. او سرانجام قبل از سال 1257 میلادی در اواخر چهل سالگی به شیراز بازگشت و در آن زمان بود که آهنگسازی شاهکار خود به نام بوستان را به پایان رساند. ظاهراً او بقیه عمر خود را در زادگاهش شیراز گذراند و مورد احترام حاکم و مردم بود. وی بین سال های 1291 تا 1294 در شیراز درگذشت. وی به دلیل دانش زیاد به عنوان شیخ لقب گرفته است.
کتاب بوستان ، اشعار و سروده های شاعر معاصر
مشهورترین اثر سعدی ، بوستان است که در سال 1257 به پایان رسید. بوستان به طور کامل شعر است. این شامل 183 داستان در ده فصل در مورد فضیلت هایی مانند عدالت، مهربانی، عشق، حیا، آزادی خواهی، سخاوت، رضایت و خوشبختی و شیوه های وجدانی درویش است که به همه مردم برای داشتن زندگی بهتر و شادتر اشاره می کند. در نسخه های قدیمی سعدی نام داشت. شامل حدود 4000 بیت است.
مجموعه گلستان ، گزیده شعرها و سرایش های شاعر قرن 7
شاهکار او گلستان در سال 1258، یک سال پس از بوستان، به پایان رسید. عمدتا در نثر سروده شده است. بوستان سعدی شامل 8 فصل است که عمدتاً درباره اخلاق پادشاهان، رفتار دراویش، فواید قناعت، سکوت و صحبت در زمان مناسب، عشق و جوانی، ضعف در دوران سالمندی و تحصیلات است. در میان داستان ها اشعار کوتاهی وجود دارد.
این کتاب یکی از موثر ترین کتاب های نثر در ادبیات فارسی است. سعدی سعی می کند به مردم توصیه کند که آزادانه زندگی کنند و کیفیت زندگی خود را در با خواندن گلستان ارتقا دهند. این شامل حکایت ها، توصیه ها و نقل قول های مختلف است. گلستان می تواند شرایط فرهنگی و اجتماعی جامعه در زمان سعدی را به خوبی نشان دهد. برخی از شخصیت ها و داستان ها واقعی و برخی دیگر تخیلی هستند. این کتاب یکی از اولین کتاب های فارسی است که توسط ماشین چاپ در سال 1824 در تبریز تهیه شده است.
قالب شعرهای سعدی
از دیگر آثار سعدی می توان به غزل (اشعار عاشقانه) ، قصیداس (اشعار تک قافیه یا قصیده طولانی تر) ، رباعیات و قطعات کوتاه به نثر به دو زبان فارسی و عربی اشاره کرد. وی به عنوان یکی از بزرگترین غزل نویسان شعر فارسی علاوه بر حافظ شناخته می شود. بسیاری از محققان معتقدند که بهترین غزل ها متعلق سعدی و حافظ است. سعدی دارای حدود 700 غزل است که بیشتر با مایه عشق و برخی درباره خطبه های عرفان است. او از کنایه در آثار خود برای بازنمایی و نقد کمبودها و مفاسد موجود در جامعه عصر خود استفاده می کند.
غزل های سعدی در چهار گروه گردآوری شده است: غزل قدیمی (نوشته شده در جوانی)؛ طیبات و بدایه (نوشته شده در میانسالی)؛ و خاوتیم (نوشته شده در دوران قدیم). بسیاری از کارشناسان معتقدند که غزل های قدیمی سعدی درباره عشق زمینی است در حالی که خاوتیم او بیشتر درباره عشق عرفانی و همچنین اخلاق و تقوا است. بر اساس این دوگانگی، آنها حدس می زنند سعدی عملا در مراحل مختلف زندگی خود عشق زمینی را به عشق عرفانی منتقل کرده است.
سعدی به طور مفصل بین جنبه های معنوی و پیش پا افتاده زندگی در آثار خود تمایز قائل می شود. او سعی می کند عمیق ترین معانی زندگی را در ملموس ترین زمینه ها و نزدیک به زبان مکالمه تا آنجا که ممکن است به گونه ای تجسم کند که حتی افراد عادی نیز بتوانند بیشترین استفاده را از نوشته های او ببرند. سبک نگارش سعدی در زبان فارسی و عربی سجع نامیده می شود و نوعی نثر است که دارای ریتم و قافیه است. در واقع این شیوه نگارش هنری در گلستان سعدی به اوج خود می رسد. شیوه نثر او ساده است اما غیرممکن است که تقلید شود.
شیوه نگارش سعدی بی تردید تأثیر زیادی بر زبان فارسی و همچنین بسیاری از شاعران بزرگ در زمان او و پس از او داشته است. بین زبان او و فارسی امروزی شباهت شگفت انگیزی وجود دارد. پس از گذشت حدود 8 قرن، آثار او هنوز به آسانی قابل درک و تحسین برانگیز است. بسیاری از ضرب المثل های فارسی از آثار او گرفته شده است. از جمله شاعران مشهور غربی که آثار سعدی را ترجمه کردند می توان به گوته و آندره دو رایر اشاره کرد. اولین اروپایی که سعدی را برای اولین بار در سال 1634 به غرب ارائه کرد. گلستان در سال 1651 به لاتین ترجمه شد. اولین ترجمه کامل گلستان به انگلیسی توسط سر ریچارد فرانسیس برتون انجام شد.
اشعار برگزیده و معروف سعدی ، شعر بنی آدم اعضای یکدیگرند
او در یکی از مشهورترین شعرهای جاودانه سعدی ، همه انسان ها را بدون توجه به موانع و نژادهای اجتماعی، اجزای مختلف یک بدن می داند:
بنی آدم اعضای یکدیگرند که در آفرینش ز یک گوهرند
چو عضوی به درد آورد روزگار دگر عضو ها را نماند قرار
تو کز محنت دیگران بیغمی نشاید که نامت نهند آدمی
این شعر چنین مفهوم جهانی عمیق انسانی را ارائه می دهد که روی اسکناس ده هزار ریال چاپ شده است تا عشق و آرامش را در زندگی روزمره به همه یادآوری کند.
آرامگاه سعدیه در شیراز
مقبره او که به آن سعدیه نیز می گویند، در شیراز یکی از جاذبه های مهم گردشگری است. این آرامگاه در باغی زیبا در کنار باغ دلگشا (متعلق به دوران ساسانیان) واقع شده است. این مقبره در قرن سیزدهم ساخته شده است.
متأسفانه، در قرن 17 تخریب شد. ساختمان کنونی در سال های 1950 و 1952 ساخته شده است. این ساختمان با الهام از چهل ستون و توسط معمار محسن فروغی ساخته شده است. در معماری آن از عناصر فارسی زیادی استفاده شده است. همچنین آرامگاه وی یک میراث ملی است. سالانه هزاران بازدیدکننده به آنجا سفر می کنند و به او احترام می گذارند و شیوایی در آثار او را می ستایند. به مناسبت بزرگداشت سعدی ، 1 اردیبهشت هر سال به عنوان روز ملی سعدی در ایران گرامی داشته می شود.