شب ادراری کودک یا به اصطلاح پزشکی انورزیس، به خروج ادرار به صورت غیر ارادی از کودک گفته می شود. البته این خروج غیر ارادی می تواند روز یا شب باشد، پس لزوما اختصاص به شب ندارد. شب ادراری در کودکان تا قبل از سنین چهار الی شش سالگی مورد نسبتا طبیعی است؛ اما در سن چهار سالگی کودک توانایی کنترل ادرار خود را تا حدود زیادی به دست می آورد. منتهی به علت اینکه کودک در طول روز ساعات زیادی را بیدار می باشد، در نتیجه کنترل ادرار برای او در روز راحت تر است، اما در شب چون به خواب رفته و کنترل بر حواس خود ندارد، معضل شب ادراری گریبانگیر آن ها می شود.در این مقاله با کاملیما همراه باشید.
انواع شب ادراری کودک
شب ادراری کودک به دو دسته تقسیم می شود. 1- شب ادراری اولیه 2- شب ادراری ثانویه
شب ادراری اولیه از همان اوایل دوران کودکی به کودک باقی می ماند و توانایی کنترل ادرار را به دست نمی آورد. این مشکل یک نقص اساسی در دستگاه عصبی کودک می باشد. در شب ادراری اولیه با نارس بودن یا به نوعی عدم بلوغ دستگاه عصبی مواجه هستیم. مشکل موجود در این گروه، این است که عصب های مثانه، متوجه پر شدن مثانه نمی شوند تا در خواب کودک را بیدار کرده و به توالت برود. معمولا در اینگونه از شب ادراری، درمان خیلی سخت صورت می گیرد و چاره ی چندانی وجود ندارد.
اما در شب ادراری ثانویه، در مقطعی مثلا شش ماه، کودک موفق به کنترل ادرار خود شده است. در این گروه مشکل بنیادینی در زمینه ی عصب های مثانه وجود ندارد و تنها احتمالات مربوط به بیماری های زمینه ای و مشکلات روحی و عاطفی می باشد. شایع ترین علت در شب ادراری ثانویه دیابت، عفونت مجاری ادراری، مشکلات عصبی، اختلالات خواب، عفونت کرمک و نوشیدنی افراطی مایعات می باشد.
مشکل بی اختیاری در دفع ادرار، بیشتر در شب اتفاق می افتد، به همین خاطر است که آن را شب ادراری کودک نامیده اند.
بررسی و تشخیص شب ادراری کودک
پس از اینکه به پزشک مراجعه کرده و مشکلات زمینه ای را مرتفع کردید و چک کردید که مشکل عصبی در ناحیه ی مثانه وجود ندارد، شب ادراری به عنوان یک مشکل مستقل عنوان خواهد شد. برای شروع پروتکل درمانی ابتدا از آزمایش ادرار شروع می کنند که بهتر است ادرار به شکل غلیظ آزمایش شود. در این آزمایش تمامی عفونت های ادراری نمایش داده می شود.
گام بعدی سونوگرافی از مثانه، یکبار با مثانه خالی و یکبار با مثانه ی پر می باشد. همچنین ام آر آی از ستون فقرات هم کمک کننده خواهد بود.
اگر با مشکل شب ادراری در کودکان بالای شش سال مواجه شدید، کمی جای نگرانی وجود دارد، پس حتما درمان را جدی بگیرید. اگر در آزمایشات مشکل جسمانی دیده نشد، برای تشخیص و درمان این مشکل، حتما کودک را زیر نظر روانپزشک و روانشناس قرار دهید.
برای درمان هرچه بیشتر شب ادراری کودک، راهکار ها و توصیه هایی در ادامه عنوان می کنیم که امید است مثمر ثمر واقع شود.
رفع استرس
استرس و اضطراب از مشکلات اساسی در زمینه روحی و عاطفی کودک می باشد. کودکی که در طول شبانه روز دارای استرس زیادی باشد، قطعا در زمینه درمان، نسخه ای او را کمک نخواهد کرد. در کودک مبتلا به شب ادراری ابتدا به او اطمینان دهید که در صورت ادرار در بستر خود، تنبیه و ملامت نخواهد شد. همین آسودگی خاطری که در کودک ایجاد می کنید، می تواند بسیار در درمان عاطفی او کمک کند.
قبل از خواب کودک را به توالت بفرستید و سعی کنید با کلمات محبت آمیز آرامش را در او به وجود بیاورید. این مشکل کودک را هیچ کجا بازگو نکنید زیرا در اعتماد به نفس کودک اثر می گذارد.
یکی دیگر از کارهایی که در این جهت بایستی انجام دهید، مشارکت کودک در امر تمیز کردن بستر خود می باشد. زمانی که کودک دچار شب ادراری شد با روی باز او را در تعویض شلوار و روتختی مساعدت کنید و اجازه دهید او هم در این کار کمک کند تا به نوعی بتواند این مشکل را بپذیرد. پذیرش این مشکل و کنار آمدن با آن کمک زیادی به درمان شب ادراری کودک می کند.
ورزش، برای تقویت مثانه
ابتدا کودک را با ورزش آشنا کنید. ورزش در کل باعث تقویت عضلات بدن می شود و همین تقویت در قسمت میان تنه هم لحاظ می شود. در گام بعدی با مراجعه با دکتر فیزیوتراپ، تمریناتی برای کودک طراحی می شود که با انجام آن عضلات اطراف مثانه و لگن تقویت می شوند. تقویت این عضلات امکان کنترل بر ادرار را افزایش می دهند. به عنوان مثال حالتی بین نشستن سرپا و ایستادن را در نظر بگیرید، کودک بایستی برای ده ثانیه خود را به همان حالت نگه دارد و پس از چند ثانیه استراحت مجددا این کار را تکرار کند. برای اثر بخشی بیشتر بهتر است که روزانه سه مرتبه این کار را تکرار کنید.
ترکیب سرکه سیب و عسل
یکی از داروهای سنتی درمان شب ادراری کودک، استفاده از ترکیب سرکه سیب و عسل می باشد. همانطور که در کتب معتبر طبابت گفته شده است، عسل دارویی معجزه آسا برای درمان هر بیماری می باشد. از آنجایی که عسل طعم شیرینی دارد، مورد توجه کودکان قرار می گیرد. سرکه سیب یک سم زدای بسیار قوی می باشد که در رفع سموم مجاری ادراری موثر می باشد. کافیست دو قاشق غذاخوری سرکه سیب را در لیوان آبی ریخته و به آن یک قاشق عسل اضافه کنید. برای نتیجه گرفتن از داروهای سنتی بایستی استمرار و مداومت داشته باشید. تکرار این نسخه به مدت طولانی جوابگو خواهد بود.
توصیه های کلیدی برای شب ادراری کودکان
1- درمان شب ادراری اولیه با آموزش کودک و والدین در مورد این بیماری آغاز می شود. قبل از درمان شب ادراری اولیه، علائم روزانه کودک باید به طور کامل شناسایی و کنترل شوند. و در صورت شناسایی، علل ثانویه نیز باید به طور مناسب درمان شوند.
2- اگر شرایط برای کودک آزاردهنده نباشد، نیازی به درمان نیست. اما با این حال، والدین باید در مورد سلامت جسمی و عاطفی فرزند خود مطمئن شوند و مراقب نوع رفتار خود با کودک باشند و از او حمایت کنند.
3- آگاه کردن کودکان در این زمینه بسیار موثر است. زمانی که شب ادراری در 14 شب متوالی اتفاق می افتد، آموزش و تکرار یک سری مسائل به کودک (در ادامه به آن ها می پردازیم)، ضروری است.
خوراکی هایی که کودکان دارای شب ادراری نباید مصرف کنند
برخی غذاها بیش از بقیه موارد مثانه را تحریک می کنند. تشخیص این غذاها و حذف آن ها از رژیم غذایی می تواند از وقوع شب ادراری کودکان جلوگیری کند.
این غذاها شامل موارد زیر هستند:
نوشیدنی های گازدار و نوشابه، قهوه و چای (حتی اگر بدون کافئین باشد)
میوه ها و آب میوه های اسیدی (پرتقال، گریپ فروت، لیمو)
محصولات حاوی گوجه فرنگی (سس ها، رب و…)
شکلات
غذاهای پرادویه
لبنیات
روند حذف
اکنون که دانستید کدام غذاها شب ادراری کودکان را افزایش می دهند، توصیه می کنیم حداقل 10 روز غذاهای تحریک کننده مثانه را از رژیم غذایی او حذف کنید. اگر بهبودی حاصل شد، می تواند نشانه این باشد که یک یا چند ماده در رژیم غذایی مثانه کودک شما را تحریک می کند و باعث شب ادراری می شود.
پس از اتمام دوره 10 روزه، کودک باید شروع به مصرف مجدد هر غذا کند. در صورت بازگشت علائم، به راحتی می توانید غذای مورد نظر خود را در رژیم غذایی کودک مشخص کنید.
یک نکنه دیگر این است که کودکان باید تقریباً 1 لیتر آب در روز بنوشند، اما مراقب باشید که این میزان مصرف به طور مساوی در طول روز تقسیم شود تا مثانه تحریک نشود.
در پایان پیشنهاد می شود که برای کودکان زیر هفت سال از داروهای شیمیایی استفاده نکنید.
ممنون که تا پایان مقاله همراه با کاملیما بودید.
شما راهکاری برای درمان شب ادراری کودک میشناسید؟ نظرات و تجربه های خود را با تیم ما و کاربران دیگر به اشتراک بگذارید.